New publication: “Religious/Secular Discourses and Practices of Good Sex”

/ liekeschrijvers / Een reactie plaatsen

I’m happy to announce a new peer reviewed publication in the journal Culture and Religion, written together with my colleague Jelle Wiering (RUG Groningen). The past year, we wrote, thought, and presented together on the relation between sexuality and religion. Specifically, we address some concerns about the way sex and sexuality are studied in the field of religious studies and anthropology of religion. As most of us intuitively know, there is ‘more’ to sex than being heterosexual, homosexual, pansexual, asexual, lesbian, etc. Sex is not only an identity, but a bodily practice. Yet the intimacy of sex makes it a paradoxical topic for academics. For how can one study sex without being trapped in identity-discourses? Is there any way to do research on empirical sexual practices that goes further than discourse, or narration? How can academics understand the relation between discourse and practice in the field of sex and sexuality? Reflecting on our case studies we aim to show how religious and secular ideas of sex do not only shape sexual ethics or moral, but have an impact on the bodily, experiental and sensory qualities of sex. As such, both religion and secularity shape experiences and moralities of ‘good sex’.

Click here for the full article

Citation:

Schrijvers, L.L. & Wiering, J. (2018): Religious/secular Discourses and Practices of Good Sex. Culture and Religion 19(2), DOI: 10.1080/14755610.2018.1444655

Abstract

This article focuses on the triangulation of sexuality, religion and secularity in Dutch society by analysing two contemporary case studies. We focus on sexual experiences and practices rather than sexual identities to further understand the constructions of what constitutes ‘good’ sex. The empirical research is situated in the Netherlands, where the binary of religion and sexual regulation versus secularity and sexual freedom has been dominant in both public and political discourse for a long time. Exploring sexual practices and narratives as central to the constitution of both religious and secular selves, we noted these to be fluctuating, inconsistent and subject to discourses. Our first case study discusses sexual experiences of non-heterosexual Protestant women, whereas the second explores the frequently considered ‘neutral’ notions of secularity in sexual education. Applying insights from both religious studies and queer studies, we bring the empirical study of sexuality together with the theoretical debates about the conceptualisation of the secular and the religious in contemporary Western Europe. This comparative approach to sexuality not only undermines the culturally presumed exclusive opposition of the secular and the religious but it also provides new empirical contributions for understanding the interactions between sexual practices and sexual discourses.

Advertenties

Is religie wel zo slecht voor gelijkheid en vrijheid van vrouwen?

/ liekeschrijvers / Een reactie plaatsen

[Eerder gepubliceerd op de website van Utrecht Religie Forum op 16/01/2018]

Door Nella van den Brandt en Lieke Schrijvers.

In heel wat Westerse samenlevingen leeft vandaag de dag het idee dat religieuze tradities niet goed zijn voor de vrijheid en emancipatie van vrouwen en meisjes. Religie zou vrouwen zelfs onderdrukken. Het idee is ook dat jodendom, christendom en islam tegen de gelijkheid van homoseksuelen, lesbiennes en transgenders zijn. Met deze maatschappelijke vraagstukken houden wij ons bezig als religiewetenschappers. In dat brede onderzoeksveld richten wij ons op de relaties tussen religie, gender en seksualiteit.

Religie, emancipatie en bekering
In Nederlandse media en politiek is de relatie tussen religie en emancipatie vaak een onderwerp van gesprek. Denk aan de vele discussies over vrouwen in de islam en de hoofddoek, maar ook over de uitspraken van de paus over vrouwen en homoseksuelen en over reformatorische vrouwen en hun rol in de politiek. Tegelijkertijd zien we dat conservatieve religieuze groepen zich soms inderdaad presenteren als de bewakers van de familie, en traditionele opvattingen uitdragen over de rol en plaats van mannen en vrouwen en over correct seksueel gedrag. Er lijkt dus een tegenstelling te bestaan tussen religie en vrouwenemancipatie, waar de politiek en media maar al te graag op duiken. Religiewetenschap en genderstudies bieden mogelijkheden om kritisch te kijken naar deze veronderstelde tegenstelling. We denken vaak dat religie, met name de conservatieve strekkingen en tradities, slecht zijn voor de gelijkheid en vrijheid van vrouwen. Waarom is religie voor veel vrouwen dan toch belangrijk? Dat geldt overigens niet alleen voor vrouwen die in religieuze gemeenschappen zijn opgegroeid. Er zijn ook vrouwen (en mannen) die zich door middel van bekering ‘nieuw’ aansluiten bij een religieuze traditie en gemeenschap. Het is interessant om na te denken over bestaande veronderstellingen over religie en emancipatie onder andere aan de hand van bekering, en ook om ervaringswerelden te onderzoeken. Wat betekenen termen als ‘gelijkheid’ en ’emancipatie’ eigenlijk in verschillende domeinen? Hoe denken religieuze tradities hierover en zijn er ook verschillen binnen religieuze tradities?

In ons onderzoeksproject, ‘Voorbij Religie versus Emancipatie’, gaan we met het maatschappelijk vraagstuk over religie, emancipatie en bekering aan de slag. We kijken naar wat wetenschappers, politici, journalisten, religieuze autoriteiten en tradities hierover zeggen. Maar we kijken ook naar wat vrouwen die joods, christelijk of moslim worden zelf te vertellen hebben. We proberen daarmee veel perspectieven serieus te nemen en ze tegelijkertijd kritisch tegen het licht te houden.

Bekering in Van Hagelslag naar Halal

In de 2015 KRO/NCRV tv-serie Van Hagelslag Naar Halal (VHNH) ging presentator Arie Boomsma met drie moeder-dochterkoppels op reis door Jordanië. Voor de serie werden moeder-dochterkoppels gekozen die een moeilijke relatie zeggen te hebben sinds de bekering van de dochter naar islam. De bekering maakt de moeders bezorgd. Zo zegt moeder Marcia: “Soms denk ik wel, omdat Lorena zo ver is in haar geloof, dat ik haar ben kwijtgeraakt”.

De serie is een voorbeeld van interessant materiaal voor onderzoek naar religie, emancipatie en bekering. In het programma kunnen we verschillende partijen onderscheiden. Er zijn de moeders en de dochters die allen een eigen perspectief hebben, maar ook Arie Boomsma speelt een rol in het sturen van het gesprek. Hij koos ervoor om begrip te tonen voor de zorgen van de moeders, en de dochters vragen te stellen over hun kleding, emancipatie en het gevaar van radicalisering. Natuurlijk hebben ook de programmamakers een belangrijke rol gehad in de opzet van de serie. Zij kozen voor de titel Van Hagelslag Naar Halal – een titel die de gedachte uitdraagt dat bekering betekent dat je weggaat van de Nederlandse cultuur (hagelslag) naar islam (halal). Je kunt je afvragen of de dochters Nour, Saroya en Lorena het ermee eens zijn na hun bekering inderdaad minder tot de Nederlandse cultuur en meer tot de islam te behoren. Al deze actoren hebben dus een rol in hoe er over religie, emancipatie en bekering wordt gedacht en gesproken.

Onderzoek naar religie, emancipatie en bekering is van belang, omdat het kritische vragen stelt en de vooroordelen van verschillende partijen bekritiseert. In ons project nemen drie onderzoekers deel, die allen een ander aspect van deze veronderstelde tegenstelling analyseren. Eén kijkt naar de religieuze tradities; de tweede onderzoeker analyseert hedendaagse publieke debatten en cultuurproductie, en de laatste interviewt vrouwen die zijn bekeerd. Op deze manier hebben we zoveel mogelijk manieren om het vraagstuk van religie en emancipatie verder te begrijpen. Bovendien gaan we op zoek naar onbekende, weinig gehoorde of gediscrimineerde stemmen. Alternatieve verhalen moedigen ons aan om anders te kijken en te denken, en zo op nieuwe manieren opinies te vormen en aan wetenschap te doen.

Als je benieuwd bent naar een meer verdiepende reflectie op Van Hagelslag naar Halal, en de studie van religie en gender, check dan Lieke Schrijvers blog, waar deze tekst deels op is gebaseerd: http://cchr.uu.nl/women-converting-to-islam-in-the-netherlands-van-hagelslag-naar-halal/

Nella van den Brandt, postdoctoraal onderzoeker aan het Departement Filosofie en Religiestudies, Universiteit Utrecht. Expertise in gender en religie en sociale bewegingen en publiek debat.

Lieke Schrijvers, PhD onderzoeker aan het Departement Filosofie en Religiestudies, Universiteit Utrecht. Expertise in gender, seksualiteit en geleefde religie.

Let’s talk about sex… “Contested Privates: Religion and Homosexuality in Public Discourse”

/ liekeschrijvers / Een reactie plaatsen

This past year, I have been working on an article and conference presentation together with my dear colleague Jelle Wiering (Rijksuniversiteit Groningen). We are both anthropologists, we found out that we even studied together in the BA cultural anthropology at Utrecht University. Five years later, we are both PhD candidates in universities on different sides of the country, but we have even more in common content-wise. Our research is located at the intersections of religion, gender and sexuality. Both of us noticed a gap in knowledge of sex and sexuality in the study of religion. There is a tendency for scholars of religion and gender tend to shy away from issues of sex and sexuality, even though these topics have much in common. My research in this project is based on Dutch Protestant women who have sex with women; Jelle’s project sheds light on secular/religious accounts of sex in sex education. Bringing together these different cases provided us with a challenge, for sure, and took us to theoretical terrains beyond our comfortzones. We decided to focus on those sides of sexuality that tend to be more difficult to grasp, namely sexual pleasure and bodily practices, the ‘doing’ of sex. How can we understand what is meant by ‘good sex’? Good sex is personal, it refers to the subjective experience of pleasure gained from intimate relations, psychological, spiritual, physical or all of the above. Good sex is also social, it is given meaning by what we consider to be ‘proper’ or ‘improper’ sexual behavior, which can be guided by religious beliefs and texts. In this crossing of the personal and the social, of practice and discourse, we continued our exploration together and ask: How can we talk about sex in the study of religion? A thorough rethinking of sex, religion and secularity problematizes terms as progressive/conservative, or prude/liberal, and broadens our understanding of religious and secular lives in all their complexity.

Many thinking-sessions and draft versions later, our collaboration has come to a climax in the form of a conference presentation and a submitted journal article. Jelle and I will present our research in Utrecht on Friday 27 October 2017 during the conference “Contested Privates: Religion and Homosexuality in Public Discourse“. Keynote speakers are prof. dr. Yvette Taylor, prof. dr. Anne-Marie Korte, dr. Roberto Kulpa and dr. Erin Runions. Everyone interested in the topic of religion and (homo)sexuality is welcome to participate in this exciting conference!

Working on the crossing of religion and sex is very much a thinking-in-process, so if you would like to think along or have any other suggestions, let me know. Jelle and I would like to thank everyone who contributed, and we hope to be able to share more work soon.

Conference abstract

This paper focuses on the triangulation of sexuality, religion and secularity in Dutch society by the analysing two contemporary case studies. We focus on sexual experiences and practices rather than identities, as they provide a starting point to further understand the construction of sexual freedom and proper, or ‘good’, sex, as governed secular/religious space. The empirical research upon which this paper draws is situated in the Netherlands, where the binary of religion and sexual regulation versus secularity and sexual freedom is dominant in both public and political discourse. Exploring sexual practices central to the constitution of religious/secular selves, we however noted these to be fluctuating, inconsistent, subject to dogmas and most importantly, overlapping. Our first case study discusses sexual experiences of non-heterosexual Protestant women, whereas the second deconstructs the often considered ‘neutral’ space of secularity in sexual education. Using insights from both religious studies and queer studies, we bring together the empirical study of sexuality and theoretical debates about the conceptualization of the secular and religion in contemporary western Europe. This comparative approach to sexuality not only undermines the culturally presumed exclusive opposition of the secular and the religious but it also provides new empirical contributions for understanding the interactions between practice and discourse.